CHUYÊN MÔN CU GÁY > Cu gáy sinh sản
Cách nuôi cu gáy đẻ
Tre làng:
Như đã hứa với bạn Huy là sẽ viết 1 bài về cách nuôi chim gáy đẻ và thả được, dưới đây là 1 bài để bạn tham khảo qua, rồi mình sẽ viết một bài tóm gọn kinh nghiệm nuôi cu gáy thả.
----------------------------------------------------------------
Ở ngoài trời chim gáy chỉ sống khoảng 5 – 6 năm, nuôi trong lồng chim gáy có thể sống tới 40 năm. Tìm được con chim gáy là vô giá, quan trọng hàng đầu nuôi chim là phải có kỹ thuật chăm sóc, không đơn giản như nhốt gà. Nếu chăm không tốt, chim sẽ yếu dần rồi mắc bệnh mà chết thì uổng công. Chọn được chim hay mới là cơ bản, người chơi phải có nghệ thuật luyện chim mới đạt được ước mơ.
Đặc điểm của chim gáy là khi thấy nóc lồng thủng thì tìm đủ mọi cách chui ra và bay mất, không kể đã lâu năm hay quen người. Ngược lại, đáy lồng thủng chim không bao giờ chui đầu xuống mà bay ra. Vì vậy, người ta mới gán cho loài chim này có tính cách quân tử, không chịu cúi đầu.
Chọn chim:
Phần đầu: Trước tiên là xem cườm, vì cườm là biểu hiện phẩm chất chính của một con chim gáy, nhìn cườm biết được con chim gáy ấy dòng âm nào.
“Cườm vừng là thổ, bỏng nổ là kim”, tức là hạt cườm nhỏ và màu vàng như hạt vừng là giọng thổ quý nhất. Hạt cườm nhỉnh hơn chút ít và màu trắng như bỏng nổ là gọng kim. Đây là hai dòng chính, còn hai dòng trung gian là âm đồng và âm son thì cườm liên hoàn là quý hiếm thứ hai. Chiều rộng của cườm lớn trải từ gáy xuống vai lại gọn gàng, không tràn xuống lưng là quý hiếm thứ ba. Cườm đầy chồng chất lên nhau gọi là cườm rắc (như rắc hạt vừng) là quý hiếm thứ tư. Con nào có sợi chỉ màu đen chạy dưới khoé mắt càng kéo dài càng tốt. Cần chọn con cổ cao, đầu nhỏ xanh, mỏ cong, đít xám. Con nào có mỏ đỏ là chim dữ, chọn làm chim mồi là tốt.
Phần mình: Chọn những con có hình bầu, giống như bắp chuối, giữa phình ra, hai đầu nhỏ lại, rắn chắc, ngực nở, mắt to, lồi, cườm sáng, chân to, đuôi dài, đầy lông. Hai cánh phải phủ mình mới hay, nếu hai cánh chéo còn hay hơn nữa.
Phần đuôi: Những con có đuôi dài và thon, gốc đuôi rộng, chót đuôi thon là chim tốt và khôn.
Chân: Nhìn chân chim phải thấp, có cạnh, có vẩy mốc lên, lông phủ kín đầu gối là chim hay, con nào có móng trắng là chim quý đặt biệt, nhân giống được chim này là hái ra tiền, khách thường tìm đến để mua chim non.
Tiếng chim: Trước hết, sự huyền diệu là nghe tiến gáy của nó, nhưng không phải con nào cũng giống con nào, mà là muôn hình muôn vẻ, người chọn phải dày công tìm kiếm, tuyển chọn. Phân biệt qua nghe âm thanh thì chim gáy có bốn giọng gáy khác nhau, trong đó có hai giọng cơ bản, âm thổ và âm kim.
Âm thổ: Là loại quý nhất, giọng trầm, đầm ấm, trong âm thổ có bốn âm khác nhau. Thổ đồng, âm trầm bầu, âm trầm mà ồm ồm, âm u như có âm bội do hiện tượng cộng hưởng tạo nên; thổ sấm, âm trầm mà rền vang như tiếng sấm; thổ dế, âm trầm mà rỉ rả, nì non như tiếng dế gáy.
Âm kim: Tiếng gáy thanh và cao vang xa, trong âm kim có người gọi là âm còi. Vậy cò ba loại khác nhau: kim pha son âm trong trẻo càng nghe càng vang xa như tiếng chuông rền; kim pha đồng – âm thấp hơn kim pha son, nhưng độ vang và ngân thì kéo dài hơn; kim pha thổ - âm có phần trầm hơn hai loại trên nhưng nghe vang xa.
Ta nghe kỹ số tiếng trong một nhịp gáy: chim gáy nhọn, hay bổ gáy. Gáy gọn chỉ có ba tiếng đơn giản cúc cù cu; gáy bổ từ cúc cù cu… cu, chỉ có thêm một tiếng “cu” ở đằng sau, ta nghe hay hơn. Hàng trăm con chim gáy may ra mới chọn được một con bổ tư.
Giai điệu gáy gồm có: chu, lèo, vấp…
Gáy chu: là gáy một mạch, chỉnh chu như một ca sỹ lão luyện, âm thanh vang lên đều đều yên bình như tiếng gió thổi qua ống tre.
Gáy vấp: trong mạch gáy có chỗ vấp ngắt quãng ngưng lại như một nốt lặng ngưng chậm chạp.
Gáy mở: nhịp gáy chậm chạp, tiếng nhẹ nhàng xa xa như lưu luyến.
Gáy lèo: thêm một tiếng “cu” thả nhẹ và thấp hơn một nhịp.
Gáy lái: đang gáy xuôi nhịp, bỗng gáy đảo ngược lại, gáy thừa tiếng, thêm một tiếng lạ bất kỳ vào giữa một nhịp gáy.
Gáy đủ: mỗi lần gáy, chim gáy đủ các phần trên đã nói.
Gáy đảo: gáy trình tự, từ hồi một đến hồi sáu, rồi lại gáy từ hồi sáu đến hồi một, cứ thế đảo đi đảo lại nhiều lần, thời gian gáy dài vài ba tiếng đồng hồ.
Tiếp theo nghe tiết tấu như nghe âm nhạc, đây là đỉnh cao siêu của một giọng gáy. Cụ Nguyễn Du có câu “Nghề chơi cũng lắm công phu”. Vì vậy ta nghe tiếng chim phải say sưa, thấy thú vị mới tận hưởng được cái hay của nó. Lúc gáy thần tốc như xung trận, lúc gáy khoan thai như chào đón khách; lúc gáy thiết tha da diết như cảnh biệt ly, lúc gù, lúc gáy dồn dập như vồ vập, mừng rỡ bất ngờ gặp lại người bạn thân.
Xin dẫn chứng một câu chuyện vui: Say mê chim gáy đồng quê, nhớ nhà, nhớ quê hương khi xa tổ quốc, một Việt Kiều từ Châu Âu về quê vào đúng trư hè gặt chiêm, nghe xa xa có tiếng chim gáy ở rặng tre đầu làng vọng lại. Ông dừng xe ngồi trên thảm cỏ say sưa lắng nghe chim gáy từng hồi và xúc động đến ràn rụa nước mắt. Kỳ lạ thay, nghe tiếng chim gáy buổi trưa hè sao huyền diệu đến thế, mơ màng quên cả mình đang ngồi ở đâu nữa… cái thú chơi và đam mê là thế đấy.
Chọn chim gáy ghép đẻ:
Màu sắc: Chọn được loại mã ngỗng, mã sáng, bất đắc dĩ mới dùng loại mã sẻ
Vóc dáng: Ngực nở, chân mảnh, thấp; mắt to, lồi; tiếng chim gáy phải to, pha thổ là tốt hơn.
Chim đực: Yêu cầu chim đực phải ơ thời kỳ khoẻ nhất, gáy mở mỏ to tối đa, biết xa cầu nhấp cánh, biết gáy dỗ mái…
Chim mái: Yêu cầu ở thời kỳ sung sức, gáy rất nhiều, gụ như gáy đực, có hiện tượng theo trống.
Chọn đôi gáy đối nhau: dù để ở đâu nghe tiếng gáy của nhau đều gáy đôi, gáy gọi, gáy dỗ, có biểu hiện theo nhau (như đi tìm hiểu). Khi ta để hai lồng gần nhau thì chim đực xa cầu nhấp cánh, chim mái ở lồng bên men đến rỉa mỏ đó là động tác ưng thuận có thể ghép được.
Cần chú ý thêm: Nhất thiết chim mái phải đẻ ra hai lần hai trứng mới ăn chắc là loại gáy biết đẻ. Trước khi đẻ chim mái rất hăng vì tức trứng và gáy gọi chim đực. Ta treo hai lồng gần nhau, một thời gian làm quen thấy quyến luyến nhau ta thả chim mái vào lồng đẻ trước, chuồng đẻ phải thoáng, tĩnh, nhưng phải gần người, tránh gió mùa đông, tránh nắng hướng tây, có mái che nắng mưa, tránh các công trình chăn nuôi khác, kích cỡ lồng 1,5m × 2m × 2m. Dưới nền trải cát phẳng, trong chuồng đặt cây tươi có cành bò ngang, hoặc cây khô cũng được để chim đậu, tiện bay nhảy lên xuống. Chuẩn bị ổ: đan rổ bằng tre, phải thưa thoáng.
Chú ý:Nuôi chim gáy đẻ không phải dễ, ổ phải đặt nơi kín đáo, không để lộ thiên, không được che bớt ánh sáng mặt trời ban ngày và ánh điện ban đêm. Tránh tiếng động làm chim sợ. Khi chim ấp, tránh người đi qua lại. Không được sờ tay lên trứng làm mất dấu ổ hoặc chuyển ổ chỗ khác. Đôi khi trống mái hay xung đột quậy phá để chim ấp không yên tâm, trứng sẽ bị ung, chim bỏ ấp là hỏng.
Chim đẻ từ hai đến ba ngày được hai trứng, ấp trong mười bốn đến mười lăm ngày là nở hết. Chu kỳ chim đẻ từ ba mươi lăm đến bốn mươi ngày một lứa. Quy luật chúng thay nhau ấp, chim đực ấptừ khoảng chín giờ sáng đến ba giờ chiều, chim mái thay từ ba giờ chiều đến chín giờ sáng hôm sau. Cũng có thể sẽ dịch chút ít thời gian, có khi chim đực ấp nhiều hơn, có khi chim mái ấp nhiều hơn.
Chăm sóc gáy non:
Chim non nở từ 4 – 5 ngày thì kiểm tra ổ xem có sâu bọ dưới đáy ổ không, nếu có thì khắc phục ngay. Gáy non được mười ngày thì bắt ra nuôi bộ để quen với người. Cho gáy non ăn gạo xay, lạc, vừng, cám tổng hợp. Nhai mớm cho chim ngày hai đến ba lần và cho uống nước sạch, thiếu nước chim sẽ yếu dần và lử đi, khi chim non biết mổ, ngày cho ăn thêm một lần, cần để gáy con tự mổ thức ăn, thường uyên kiểm tra khi nào ăn mạnh thì không phải bón nữa.
Phòng chữa bệnh:
Phòng bệnh: Vào các giai đoạn chuyển mùa, thời tiết thay đổi, thường phát sinh bệnh tật lây lan, cần cho uống phòng các bệnh thông thường như gia cầm vậy. Phương pháp chủ yếu là cho thuốc vào nước uống hàng ngày của chim, mỗi đợt cho uống phòng từ hai đến ba ngày, liều lượng theo hướng dẫn của bao bì thuốc.
Chữa bệnh: Chim bị đau mắt, nhìn thấy ướt bẩn ở hai vai và mi mắt to ra là hiện tượng đau mắt. Cách chữa: rữa mắt bằng nước muối loãng và tra thuốc mỡ đau mắt của người, mỗi ngày cho ăn hai đến ba quả ớt chỉ thiên là bệnh giảm và khỏi.
Bệnh chim gáy bị đi ỉa: Cho chim ăn nhìn thấy phân lỏng, nhiều nước xanh đỏ có mùi hôi đó là bệnh đường ruột, cần chữa sớm sẽ mau khỏi. Dùng thuốc Hupabolocxin kháng sinh tổng hợp chữa gia cầm. Liều lượng dùng từ thấp đến cao, nếu quá liều hướng dẫn sẽ chết ngay (xem kỹ hướng dẫn ở bao bì vỏ thuốc).
Trên đây là kinh nghiệm nuôi gáy đẻ tại gia đình tôi, cũng là hướng kinh doanh sinh vật cảnh tốt, cần được khuyến khích nhân rộng trong các hội viên. Gia đình tôi đã nuôi sinh sản chim Hoàng Yến và chim gáy thành công, đạt hiệu quả thu nhập cao.
Chúc các hội viên sinh vật cảnh thực hành thắng lợi.
TheoTrần Thế Bảy- PCT Hội SVC Bắc GiangNguồn: Việt Nam Hương SắcNuôi cu gáy đẻ
Cách đây khoảng 5 năm, anh Đoàn Thọ Giang (ngụ ấp Phú Thới, xã Quới Thiện, huyện Vũng Liêm, Vĩnh Long) được tặng 1 cặp chim cu gáy. Nuôi vỗ vài tháng sau, chim cu bỗng chịu... đẻ. Và cũng trong dịp tình cờ này, anh Giang phát hiện chuyện lý thú: nuôi chim cu ấp trứng nở con cũng dễ như nuôi gà vịt.
Ngôi nhà nhỏ nằm trong vườn cây um tùm vùng cù lao sông nước lúc nào cũng nghe tiếng chim cu gáy liên tai. Dẫn khách đi một vòng, anh Giang khoe, tới nay ngoài số chim cu tặng cho bạn bè thì anh còn 10 con chim cu, toàn là "chim được ấp nở" không phải chim thiên nhiên. Lúc xin cặp chim cu một mái một trống về nuôi, anh cũng cho ăn thức ăn côn trùng như bao người chơi chim khác, thế mà không hiểu sao chim lại đẻ. Thấy chim nuôi đẻ được cũng hơi ngồ ngộ nên anh cho chim mái ấp. "Tôi thấy chim cu lạ lắm, trứng mà bị chạm tay vào là chúng tìm cách mổ trứng bể hoặc hất văng ra khỏi tổ, có nhặt trứng để vào chúng không ấp mà tiếp tục phá trứng". Sau mấy lần thấy chuyện lạ đó, anh để ý, không đụng tay vào quả trứng nữa thì chim mới chịu ấp, không quậy phá tổ. Thường chu kỳ đẻ của chim cu được cộng thêm 5 hay bớt đi 5 ngày trong tháng, con mái thường đẻ 2 trứng, ấp độ 15 ngày trứng nở. Chim cu đẻ "trong lồng" vẫn không khác mấy so với chim hoang, lông mượt và đẹp, tính nết vẫn hung hăng, chỉ nghe tiếng gáy của chim cu chuồng bên thôi là chúng ngóc đầu rồi tranh nhau gáy ầm lên. Thả một con chim cu lạ vào lồng là sẽ có một trận tử chiến xảy ra cho đến khi có một con chịu thua mới thôi. Vì thế nên "cùng mẹ cùng cha" nhưng vẫn phải nhốt riêng.
Anh Giang kể, chim cu trống biết "nịnh vợ" lắm, thấy chim mái nằm ấp trứng hơi lâu là con trống nhảy vào ấp thế cho con mái ra ngoài rỉa lông, tắm nắng. Và dù là chim hoang hay chim sinh ra trong lồng chúng cũng chung tình vô cùng. Nếu một trong hai con chẳng may chết sớm thì con còn lại cam chịu sống một mình, không... "bay" bước nữa. Đợt trước, một cặp cu của anh có con chết, anh thả chim cu khác vào thì chúng không chịu xáp lại bắt cặp mà mổ nhau cho đến khi con thua chịu bỏ chạy.
Với đà tận diệt của những người săn bắt chim cu để bổ sung thực đơn cho các nhà hàng với giá 20.000đ/con thì việc anh Giang nuôi thành công chim cu đẻ ít ra cũng an ủi được cho những ai quan tâm đến số phận của loài chim hoang dã này; và việc ấy cũng gợi mở cho người kinh doanh chim cảnh, làm kinh tế gia đình một kiểu làm ăn mới.
Báo Thanh niên
(2008-05-31)
Tre làng:
Bạn có nick là dragon999 trong chimcanh có ghi lại 2 video khi về thăm nhà bác Liêm ở Nam hà, người nuôi cu gáy đẻ thành công. Tre làng copy 2 video này lại và upload lên youtube (vì ở photobucket không load được lên diễn đàn www.cugay.org) để chia sẽ cùng bà con. Cám ơn bạn dragon999 nhiều.
-----------------------------------------------
Hôm chủ nhật 20/4 em về Hà nam bẫy Chích chòe, tiện em về ghé thăm Bác Liêm chuyên nuôi cu gáy đẻ ở Hà Nam.
Dưới sự dẫn dắt chỉ đường của bác Ánh ở Phủ Lý, thành viên của diễn đàn hướng dẫn chỉ đường và cho số điện thoại của Bác Liêm, cuối cùng thì e cũng tìm được ra nhà bác. Qua bài viết này em chân thành cám ơn bác Ánh nhé.
Đúng là đi 1 ngày đàng, học 1 sàng khôn các bác a. Về nhà bác Liêm e thấy những lồng bác nuôi Cu gáy đẻ kín cả sân. Điều đặc biệt hơn là bác thả gáy ra vườn như chim bồ câu vậy. Chim đậu trên cây, ngoài chuồng, vừa gáy vừa gù rất là thích. Em thích quá liền đặt bác mấy chú Cu non để về ghép với 2 chú Cu nhà em vừa mới chớm nổi.
Em quay lại 2 clips này về để chia sẻ giới thiệu cho các bác, vừa dùng để kích 2 con ở nhà cho nổi hẳn. Cứ lúc nào em bật lên là 2 chú Cu gáy ở nhà vừa gáy, vừa gù ầm ĩ cả nhà lên các bác ạ.
Dưới đây là 2 clips em tải lên Trang upload file, bị convert clips của e thành định dạng *.flv chứ ko phải định dạng *.mp4 nguyên bản của em nên ko đc rõ nét lắm, các bác thông cảm nhé.
cugay, www.cugay.org
cugay, www.cugay.org
Bác Liêm ở thôn Phú Lộc - xã Liêm Phong - huyện Thanh Liêm (Trên đường từ Phủ Lý về Nam Định, đến Phố Động rẽ trái hỏi vào nhà bác Liêm ai cũng biết).
Cẩn thận nhầm với xã Thanh Phong là trên đường Hà Nội - Ninh Bình đấy bác nhé. Em lại mất số điện thoại của bác ấy rồi. Khi nào về nhắn tin em chỉ đường cặn kẽ cho.
Số điện thoại nhà bác Liêm: 0351881201
Bác nào có nhu cầu về thăm quan mô hình nuôi gáy đẻ, gáy thả nhà bác Liêm liên hệ theo số điện thoại trên và hỏi đường theo như em đã chỉ dẫn.
nguồn: chimcanh
Tre làng:
Mình không đi vào chi tiết như trên chỉ tóm qua một số nét chính trong việc nuôi cu thả và đẻ.
1. Lồng chim: Phải đủ kích thước, tối thiểu là dài 1 mét, cao 1 mét, rộng tối thiểu 0.6 mét. Lồng nên có nhiều ngăn để nhốt chim trống và chim mái nếu nó chưa chịu ở chung với nhau. Như lồng dưới đây mình nuôi cu gáy nhẫn (một loại gần như cu cườm) nó đã đẻ 2 lứa rồi. Nếu nuôi thả thì nên cấu trúc có các lỗ như chuồng bồ câu để chim chui ra chui vào thuận tiện.
[img]http://cugay.org/modules/mod_slidergallery/gallery/Chuong%20cu%20gay%20nuoi%20de.JPG[/img]
2. Vị trí đặt lồng nuôi: Thoáng mát nhưng kín đáo, có mái che nắng che mưa, vị trí nuôi nên ở gần một số cây để chim bay ra đậu, rỉa lông...Không nên đặt lồng ở nơi tống trải nhiều người qua lại sẽ làm chim dễ bay đi luôn =))
3.Thức ăn: Thức ăn thì lúa, gạo, đậu, mè...thức ăn không có gì đặc biệt miễn đầy đủ dinh dưỡng cho chim ngay cả khi nó không bay ra ngoài.
4. Nước uống: Nước uống là một trong những yếu tố làm chim không bay đi, hồi xưa nhớ nuôi chim con, người ta bảo cho nó uống nước miếng thì nó sẽ mến mình và không bay đi. Có lẽ nước miếng của người chắc có một số muối trong đó, hay có mùi vị gì đặc biệt nên hơi mằn mặn mà chim ghiền =)) . Theo như kinh nghiệm thì nên cho chim uống nước có thêm 1 tí muối, cho uống hoìa như vậy chim sẽ ghiền, nên khi bay ra ngoài nó không tìm thấy nước mặn nên sẽ quay về chuồng (đây chỉ là 1 yếu tố thôi, nếu bắt con chim ngoài trời về cho uống 1 năm muối hay nước đường e nó cũng khó mà quay về =)) ), như kiểu ăn mặn quen rồi ăn nhạt sẽ thấy khó chịu. Như người mình mà giờ ăn cá hay thịt không có muối là thua =)) .
5. Làm tổ: Nên làm vài ba tổ cho nó lựa chọn, tổ nên làm bằng tre nứa đơn giản, cho thêm vài cọng cỏ khô
6. Chọn chim: Đây mới là yếu tố then chốt, chọn chim non mới ra ràng hay vừa viết ăn đem về nuôi cho nó ăn, uống như trên trong một thời gian dài cho đến khi nó biết đẻ trứng và khi nở con thì bắt đầu mở chuồng, ban đầu nên mở thử nghiệm một con trống hay mái thôi, nhớ là lồng chim có nhiều ngăn nên thả con trong ngăn nhất định nào đó thì con khác không ra được. Nếu nó bay ra quanh quẩn và tối bay trở về là bạn đã thành công. Thả tiếp con khác, nhốt con này lại, nếu tối hay ngày mai nó bay về thì...OK rồi.
7. Chú ý: Khi nuôi chim từ nhỏ thì mình hay chơi với nó để nó không còn sợ mình nữa (nhưng đôi khi nó vẫn sợ người lạ đó). Theo mình vị trí nơi đặt lồng là quan trong nhất, phải vừa kín đáo vừa có phong cảnh đẹp. Nhớ rằng những con mồi hay thì không nên thả.
Tóm lược như vậy, bà con có gì thắc mắc hỏi cụ thể, nếu biết mình sẽ trả lời ngay. Hy vọng một ngày nào đó sẽ thấy những chuồng cu gáy nuôi thả. Hiện nay ở VN đã nuôi thả khá nhiều, đây là 1 hình thức bảo vệ chim gáy ngày một cạn kiệt do đánh bắt làm mồi nhậu đặc sản của nhà hàng VN.
duccansportvn:
Cho em hỏi trong diễn đàn mình đã có bác nào ghép đôi đc chim gáy đẻ chưa vậy. Em muốn xin ít kinh nghiệm. Hiện h em đang có em gáy mái đẻ trứng, đang ghép với chim đực mà chưa thành công. Mong các bác giúp đỡ.
cugayquangngai:
có anh trelang đó bạn .
anh ấy kinh nghiệm giữ lắm đó .
Mục chÃnh
[0] Thứ tự các tin nhắn
[#] Trang tiếp
Chuyển tới phiên bản đầy đủ