Tiếp theo xin được chia sẽ với anh em về cách gọi tên và phân biệt giọng gáy : Thổ , Đồng ,Kim và các chất giọng pha của 3 loại giọng cơ bản trên .
Thân chào anh em !
Hôm nay cugayquangngai xin được viết bài về giọng gáy của chim cu gáy , đây là đề tài rất được mọi anh em trong giới chơi cu gáy quan tâm và là đề tài đã tốn không biết bao nhiêu giấy mực , thời gian và trí óc của các nghệ nhân , cao nhân và nhiều anh em gắng bó trong nghề . Vì vậy hôm nay cugayquangngai sau một thời gian dài chơi cu gáy cùng với sự giúp đỡ của các sư phụ , nghệ nhân gần xa và các cao nhân trong nghề , cùng với kinh nghiệm nhỏ mọn tích góp được sau nhiều năm gắng bó với niềm đam mê chơi chim cu gáy , hôm nay xin được viết bài dưới sự cảm nhận chung nhất !
Như các anh em đã biết và đã tham khảo nhiều bài viết rất chi tiết kỹ lưỡng của các nghệ nhân , cao nhân thì đã ít nhiều biết được những điều cơ bản nhất nên tôi chỉ đi sơ qua vấn đề đã rõ , để dành thời gian vào vấn đề chuyên môn .
Phần I : CÁCH GỌI TÊN TIẾNG ( kiểu ) GÁY
Chim cu gáy sẽ có các kiểu gáy như sau :
- Gióng ( gáy gọi , chiêu , bổ ..) tùy mỗi nơi có cách gọi khác nhau :
+ Gióng cụt hậu : cục cú cu cục cú cu cục cú cu … ta nghe rất trơn trụi , cộc lốc ( loại này thường là chim thổ , tiền hậu đủ cả rất hay là chim khôn , rất khó bẫy được loại này , nhưng nuôi lên làm mồi thì lại khó bẫy được chim bổi rừng )
+ Gióng đủ hậu : cục cú cu cu cục cú cu cu cục cú cu cu … loại này anh em thường gặp , phần lớn mồi hay thường rơi vào loại này .
+ Gióng thừa hậu : cục cú cu cu cu cục cú cu cu cu cục cú cu cu cu … loại này làm mồi thì tùy có con hay con dở thôi nhưng tỷ lệ chim hay thường ít hơn .
+ Gióng hậu ba : cục cú cu cu cu cu cục cú cu cu cu cu cục cú cu cu cu cu … loại này sử sách có ghi lại là ( KIM BẤT HOÁN ) là chim hay chim hiếm , nhưng tôi chưa gặp con nào làm mồi được cả ( hay tôi tầm nhìn còn hạn chế )
Ngoài ra còn có hậu 4 , hậu 5 .. nhưng tôi cũng không gặp chỉ nghe các nghệ nhân kể lại , là có những con như vậy . nhưng hầu hết chưa có con nào làm mồi mà hay cả .
* Phần II : GIỌNG GÁY CỦA CHIM CU GÁY
Chim cu gáy thì chia ra nhiều giọng khác nhau tùy theo mỗi nơi , mỗi vùng và theo người chơi nữa . nhưng chung quy lại thì chỉ có 4 giọng chủ yếu như sau : GIỌNG THỔ , GIỌNG ĐỒNG , GIỌNG KIM , GIỌNG SON .và sự pha lẫn giữa các giọng với nhau .
- Giọng thổ : khi nghe gáy sẽ cảm thấy ẤM TRẦM cảm thấy nhẹ nhàng , êm êm tai cảm thấy rất ấm ( có nhiều tiếng thổ khác nhau như : thổ buồn ( thổ đặc ) thổ đồng , thổ kim , thổ rền , thổ sấm , thổ dế .
- Giọng đồng : khi nghe gáy tiếng rất vang , ta cảm thấy trong tiếng gáy có một sức mạnh , nhanh cứng rắn âm tiết rất điêù điều nhau ( có các loại giọng đồng như sau : đồng rặc , đồng thổ ( đồng pha thổ ) , đồng kim ( đồng pha kim ) .
- Giọng kim : khi nghe gáy thì tiềng rất ngân , nếu nghe kỹ thì ta sẽ cảm thấy có những tiếng re re trong đó . ( có các loại giọng kim như sau : kim rặc ,kim pha thổ , kim pha đồng , kim pha son ).
- Giọng son : khi nghe gáy thì tiếng rất thanh , đặc biệt loại giọng này không pha lẫn với các loại trên nên rất dễ phân biệt .
Phần III : CÁCH PHÂN BIỆT TỪNG GIỌNG GÁY
Chắc có lẽ là vấn đề khó nhất vì nó bao gồm nhiều yếu tố , và dưới nhiều khía cạnh khác nhau và điểm đặc của vấn đề và con mắt phân tích cảm nhận của người chơi trong nghề .
Trong vấn đề này thường có 2 cách nhìn xin được lấy ví dụ cụ thể để chứng minh như sau : VD giọng thổ đồng
- Cách thứ 1 : có người thì cho rằng để phân biệt thì dựa vào lúc chim gióng ( bổ , chiêu , gáy gọi ..) là phân biệt được như : âm đầu tiên nghe là thổ và âm cuối là đồng , trong tiết tấu thì âm thổ chiếm tỉ lệ cao hơn âm đồng chỉ chiếm tỉ lệ rất nhỏ ( không có tỉ lệ 50/50 ).
- Cách thứ 2 : có người lại cho rằng phải dựa vào lúc chim gióng và lúc chim gù để phân định , có nghĩa là lúc chim gióng thì âm thổ còn lúc chim gù thì âm đồng gọi là thổ đồng .
Cách nhận định nào cũng có cái đúng cái lý , cái đúng của nó hết . nhưng nếu ta xét kỹ lưỡng , suy nghẫm từng chi tiết thì ta thấy cách thứ 1 là hợp lý nhất . vì sao xin được đưa ra dẫn chứng để chứng minh cách thứ 2 là chưa hợp lý lắm .
VD : một con thổ đồng gióng âm thổ , thúc ( trận ) âm thổ nhưng gù lại là âm đồng hay là gióng âm thổ , thúc âm đồng , nhưng gù lại âm thổ . thì cách thứ 2 làm sao chính xác được .
* Vì vậy tôi chọn cách nhận định thứ nhất để phân biệt giọng cho cu gáy như sau :
% - Giọng thổ buồn ( thổ đặc ) là chim khi gióng là chỉ có âm thổ không thôi , rất êm tai , nhẹ nhàn ta có cảm giác hơi buồn ngủ .
- Giọng thổ rền là khi chim gióng âm tiết rất nặng ta cảm thấy như có tiếng rền trong đó
- Giọng thổ sấm là khi chim gióng âm tiết có một tiết tấu rất cao và nặng như sấm vậy
- Giọng thổ dế là chim khi gióng nghe nhỏ ,nhè nhẹ nghe rất rủ rỉ như là tiếng dế kêu vậy .
- Giọng thổ đồng là khi chim gióng âm đầu tiên là thổ và âm cuối là đồng âm thổ chiếm tỉ lệ trọng âm lớn hơn âm đồng .
- Giọng thổ kim là khi chim gióng âm đầu tiên là thổ và âm cuối là kim ngân dài âm thổ chiếm tỉ lệ trọng âm lớn hơn âm kim .
% - Giọng đồng rặc là khi chim gióng ta chỉ nghe thấy âm tiết đồng từ đầu đến cuối không pha lẫn các loại âm khác vào .
- Giọng đồng pha thổ là : khi nghe chim gióng âm đầu tiên là đồng và âm cuối là âm thổ , âm tiết đồng chiếm tỉ lệ lớn hơn âm thổ
- Giọng đồng pha kim là khi nghe chim gióng âm đầu tiên là đồng và âm cuối là âm kim , âm đồng chiếm tỉ lệ trọng âm lớn hơn âm kim .
% - Giọng kim rặc là khi nghe chim gióng thì âm tiết kim từ đầu đến cuối , không có sự pha lẫn các loại âm khác vào .
- Giọng kim pha thổ là : khi nghe chim gióng âm đầu tiên là âm kim và âm cuối là âm thổ , âm kim chiếm tỉ lệ trọng âm lớn hơn âm thổ .
- Giọng kim pha đông là : khi nghe chim gióng âm đầu tiên là âm kim và âm cuối là âm đồng , âm kim chiếm tỉ lệ trọng âm lớn hơn âm đồng
- Giọng kim pha son là : khi chim gióng ta nghe âm đầu tiên là âm kim và âm cuối là âm son , âm kim chiếm tỉ lệ trọng âm lớn hơn âm son .
% - Giọng son là : khi nghe chim gióng chỉ có âm son không thôi , nên rất dễ nhận biết nó không pha bất kỳ loại giọng nào ở trên . đây là điều rất đặc biệt ở chất giọng này .
Bài viết của cugayquangngai chắc chắn còn có nhiều sai xót , mong anh em góp ý, bổ sung để bài viết ngày càng hoàn thiện hơn . nhằm tạo điều kiện cho các anh em mới vào nghề dễ dàng tìm hiểu bổ sung kiến thức để nhanh chóng gia nhập vào hội chim cò của chúng ta .
Xin chân thành cảm ơn !
Thân chào !
Trang chủ
Trợ giúp
Tìm kiếm
Lịch
Đăng nhập
Đăng ký
Chủ đề: Cách chọn 1 chú cugay hay và gọi tên về nước chơi cugay của người Quảng Ngãi . (Đọc 46293 lần)