Cu gáy Việt Nam

Hihi, nhiều gáy cùng gáy 1 lúc quá thành ra cũng khó phân biệt đc :D hình như có 3 con thì phải bác Trelang nhỉ :D

Nhiều bác đã có câu đối rất hay rồi, em thì chỉ phụ họa Con Cóc dựa vào câu đối với tiêu chí chủ đề "Cười một chút" góp vui cùng các bác thôi nhé.

Chơi Cu sướng - Sướng chơi Cu

Đêm nghe vợ kể não nề
Sinh con đẻ cái muôn vàn cái khô (khổ)
Thôi thì chỉ tại con "Cu"
Sướng trong giây lát thành ra nỗi này :D

Đồng quê - Rừng rú anh tài
Chỉ vì háu đá nên sa Cầu từ (tử)
Vào lồng sống cứ ậm ừ
Ăn sung ở sướng khổ người chăm thôi

Ôi chao cái thú gác Cu
Được nghe nó đấu khi Cu ở rừng
Khi về lòng cứ rối tung
Mình chăm Cu bổi vợ chăm Cu mình 

Bài viết này do em sưu tầm từ nhiều nguồn của nhiều người khác nhau, em post lên để mọi người tham khảo nhé.

Phân giọng cu:
Một con cu gáy hay trước tiên phải là con chim có nhiều tiếng ( Chu, vấp, dặm, dặm vặt, cục cù, và nhiều gụ vặt, gụ dài, gụ vấp...).

Chu:  có thể có chu đơn, chu đôi, chu chồng, chu hồi. Ví dụ sau tiếng thúc (cục cù cu ) con chim thêm 1;2 huặc một hồi tiếng cu ( cục cù cu...cu...cu...cu...cu).
-  1Chu:  là khi gáy trận sau ba tiếng cúc cu cu thì thừa hơi và thêm 1 tiếng cu rất nhẹ
VD Cúc cu cu, Cúc cu cu..cu,Cúc cu cu..cu

Vấp:  là sau hặc trước tiếng thúc ( cục cù cu) có thêm 1;2; hoặc 3 tiếng cục ( cục cù cu...cục...cục...cục cù cu).
-  Vấp:  Khi gáy tiếng trận đột nhiên con chim ngừng như bị ai đó chẹp ngang cổ họng sau đó lại lên tiếng trận bình thường. Vd Cúc cu cu, cúc…….,cúc cu cu
Còn đôi lúc sau mỗi tiếng thúc có cả chu và cả vấp ( cục cù cu; cục...cu)
Lèo:  là khi gáy trận sau ba tiếng cúc cu cu con chim gáy thêm 1 nhịp cục cù cù hoặc cục cù gần giống với tiếng gù nhưng nhanh hơn. VD Cúc cu cu, Cúc cu cu… Cục cù cù. Đa số chim thỉnh thoảng mới ra lèo rất hiếm con có lèo dặm tức là gáy Cúc cu cu, cục cù cù, Cúc cu cu, Cục cù cù liên tục.

Dặm:  Khi gáy tiếng trận sau ba tiếng cúc cu cu chim thêm vào 1 hay 2 tiếng gù:  cù… grù (vd:  cúc cu cu, cù … grù cúc cu cu, cù … grù). Chim mồi gáy dặm nhiêù làm cho chim rừng rất mau nổi nóng.

Con chim gáy có nhiều tiếng dặm và nhiều tiếng dặm vặt thường là con chim rất vui lồng và quyến dũ người nghe ( cục cù cu, cù cu, cù cu) và có lúc cù cu thành một hồi dài ta thường gọi đó là con chim có nhiều dặm vặt; dài hơn dặm vặt là một hồi gụ gọi là gụ phóng. Còn có con chim sau một tiếng thúc còn có một tiếng cục rất bé ( tiếng cục này khác hẳn tiếng vấp và gần giống tiếng chu)người ta gọi là con chim có dặm thừa.

1.   Một con chim gáy đực nuôi lâu (Chim thuộc) thường phải gáy đủ 3 loại tiếng sau:

Gáy gọi: Đây là tiếng gáy lúc sáng sớm, buổi trưa hoặc chiều. Giọng gáy này anh em ta vẫn gọi là bổ. Cuc cu cu...cu là bổ tứ. Cúc cu cu…cu..culà bổ ngũ v..v.. Tất cả chim gáy cả trống và mái đều gáy được kiểu này.

Gáy trận: Đây là tiếng gáy mà các nghệ nhân, hoặc người chơi chim gáy có kinh nghiệm dùng để đánh giá con chim hay dở. Chỉ chim trống mới gáy kiểu này cũng có những con mái sắp đẻ nuôi nhốt cũng gáy tiếng trận nhưng tiếng nhỏ và không sung. Một con chim gáy được đánh giá là chim hay khi phải có đủ:  chu, lèo, vấp nhưng rất hiếm con gáy nào có cả 3 loại trên

Khi gáy trận chim nằm xuống sàn lồng chúc đầu xuống và máy nhẹ hai cánh và gáy:  cúc cu cu, cúc cu cu liên tục có khi hàng giờ đồng hồ
là khi gáy trận sau ba tiếng cúc cu cu thì thừa hơi và thêm 1 tiếng cu rất nhẹ

VD Cúc cu cu, Cúc cu cu..cu Cúc cu cu..cu

Lèo:  là khi gáy trận sau ba tiếng cúc cu cu con chim gáy thêm 1 nhịp cục cù cù hoặc cục cù gần giống với tiếng gù nhưng nhanh hơn. VD Cúc cu cu, Cúc cu cu… Cục cù cù. Đa số chim thỉnh thoảng mới ra lèo rất hiếm con có lèo dặm tức là gáy Cúc cu cu, cục cù cù, Cúc cu cu, Cục cù cù liên tục.

Vấp: Khi gáy tiếng trận đột nhiên con chim ngừng như bị ai đó chẹp ngang cổ họng sau đó lại lên tiếng trận bình thường. Vd Cúc cu cu, cúc…….,cúc cu cu
Chim trống gù chim mái hoặc đánh nhau. Đa số chim thường gù:  cù …grù . Nhưng có những con chim gù ngắt ra thành 2 nhịp trong cùng 1 hơi gù:  Cụ …grù..cù. Gù kiểu này gọi là gù chồng đấu

2.   Hình thức phải đẹp,thân mình cân đối,lông sáng màu,đầu nhỏ,mắt bé,ko được lồi,con ngươi đen nhiều,chân cao màu đỏ son đặc biệt lông che kín xuống qua đầu gối,lông hậu nở kéo gần hết đuôi,cườm dầy,hạt đen nhỏ quấn gần như kín cổ thì là đích thị là con cu gáy có hình thức quá đẹp

Tiếng gáy ta có thể chia làm 2 loai chính:

Thứ 1 là chim gáy có tiếng Thổ có nghĩa là giọng trầm, ấm,(âm thanh ở tần số thấp)
Thứ 2 là chim gáy có tiếng Còi có nghĩa là giọng thanh ,cao (âm thanh ở tần số cao)

Còn chim gáy có tiếng gáy ở giữa 2 thứ giọng trên là gọi là tiếng Pha (Thổ nhiều Còi ít gọi là Thổ Pha hay Còi nhiều Thổ ít gọi là Còi Pha)

Thường thường mình thấy cu gáy tiếng Thổ bao giờ cũng gáy chậm ko nhanh như tiếng còi và hay có Dặt và Chu

Còn cu gáy tiếng Còi hay gáy mau hơn và ra nhiều tiếng Nhịu và Vấp

3.   Gáy gọi:  Đây là tiếng gáy lúc sáng sớm, buổi trưa hoặc chiều. Giọng gáy này anh em ta vẫn gọi là bổ. Cuc cu cu cu là bổ tứ. Cúc cu cu…cu là bổ ngũ v..v.. Tất cả chim gáy cả trống và mái đều gáy được kiểu này.

Những con gáy gọi 4 tiếng là phần nhiều, người ta coi như gáy gọi tiếng Đủ còn những con gáy gọi 5 tiếng thì coi là tiếng Thừa

Tiêu chuẩn này ko quan trọng để đánh giá 1 con chim hay

Nhiều người có cu gáy thấy nó gáy gọi 4 hay 5 tiếng ko biết cứ nói chim gáy của tôi gáy tiếng lèo 4 hay 5 tiếng

Khi gáy trận chim nằm xuống sàn lồng và máy nhẹ hai cánh và gáy:  cúc cu cu, cúc cu cu liên tục có khi hàng giờ đồng hồ

Chỉ khi chim gáy thật căng mới có kiểu này,và đầu nó chúc hẳn xuống đáy lồng người ta hay gọi là Sà cầu máy cánh
Thường thì bất cứ giống chim nào cũng có thời điểm sung mãn và trùng,chim gáy ko ngoại lệ,khi mình nuôi thì gáy căng được như thế này chỉ có thời điểm nhất định thôi

Có một số kinh nghiệm làm chim gáy căng là,cho chúng ăn thức ăn chính vẫn là thóc nhưng thêm 1 ít hạt kê,đỗ xanh,vừng thỉnh thoảng 1 vài hạt lạc (khi thay đổi thức ăn thường là chim hay bị thay lông bất thường ,đừng lo khi cho chế đọ ăn ổn định thường xuyên thì ko còn hiện tượng này nũa) nói lại là cho ăn thóc là phần nhiều nhất(90%)

Thỉnh thoảng ta hạ thổ xuống cho chim được tiếp xúc với đất hay cát ẩm xong cho chim ra tắm nắng nhẹ độ nửa giờ.Chim gáy thường rất ít khi cho tắm như họa mi được nhưng tháng vài lần ta cho tắm theo kiểu phun mưa nhẹ vào chim hay là gặp trời mưa ta cho chim tắm tự nhiên là hay nhất(thời gian độ 10'>15')
Nuôi cu gáy đực gần 1 chị cu mái nữa là làm chim cũng căng lên nhiều,ta cho lồng cu đực gần lồng cu cái 1 vài hôm xong lại dật ra vài ngày lại ghép gần(mất vợ anh nào chẳng kêu ầm lên)

4.   Tướng chim gáy hay:

Đầu phải tròn, lông đầu màu xanh xám, mắt dữ, vệt lông đen phải kéo dài qua khoé mắt
Thân hình dáng như bắp chuối, ức nở, chót đuôi thu nhỏ lại ( Đuôi vót) Lông ép sát mình, Chân khô (có nhiều vảy môc trắng) Chân màu đỏ tươi là chim non đấy.

Quan trọng nhất là cườm và phao

Nhìn qua cườm ta có thể đoán được khá đúng chất giọng của chim:  các cụ có câu "Kim nổ, thổ vừng" Nổ tức là hạt cươm màu trắng trên cổ chim to tròn chim có cườm này thường gáy giọng kim Vừng là hạt cườm nhỏ li ti như hạt vừng chim có cườm này thường gáy giọng thổ. Chim mà nền lông đen trên cổ nhiều thì gù nhiêù. Chim mà có cườm giắt thường là chim hay. Những hạt cườm trên vai chim có màu vàng nhạt mà kéo càng cao lên phía trên cổ cũng OK

Phao:  ( Vùng lông phía dưới đuôi che phủ khu WC)

có 3 loại phao chính:  Xám, Hồng, Trắng ngoìa ra còn có loại phao pha trộng giữa 3 màu này

Chim phao xám lâu nổi nhưng khi đã nổi thì siêng gáy nếu chon làm mồi thì khi đi đánh bẫy không bỏ vệt (Lúc gáy lúc không)

Phao hồng:  Chim phao hồng dễ nổi hơn phao xám nhưng không bền chim bắng lọai phao xám

Phao trắng:  Nhanh nổi nhưng không bền chim

5.   tiêu chí lựa chọn chim cu gáy:

1-  Về mầu lông:

-  Thường ban đầu quan sát mầu lông của cu gáy để chọn người ta kết hợp quan sát cả mầu lông mình chim và mầu lông phao chim. Mầu lông phao chim đã được bạn Lộc abc đề cập khá kỹ. Còn mầu lông mình chim người ta phân làm 03 loại:

+ Mã kẻ mực:  Mầu lông xám tối, chim dở nhát giong không hay, không nên chọn
+ Mã phấn hồng:  Lông có sắc phớt hồng như có phấn, chim mau nổi, giong thường được nên chơi.
+ Mã sậm tía:  là mầu ở giữa 2 mầu trên, lông chim có sắc sẫm tía, chim nuôi lâu nổi nhưng đã nổi rất bền, chim gan, thường làm chim mồi bẫy, chim gáy bất kỳ lúc nào.

2-  Cách phân biệt chim đực-  cái:

-  Chim đực: 
+ Đầu nhỏ, tròn, lông đầu xanh.
+ Mỏ to, gồ.
+ Dáng đứng:  khi đứng trên cầu đuôi hay cụp xuống (lưng gù, đuôi cụp).
+ Xương bụng phía dưới gần hậu môn chụm.
+ Khi gáy:  Chim đực có khả năng đảo giọng.

3-  Mầu chân chim: 

-  Thường người chơi cho rằng chim non là chân đỏ son. Điều này đúng nhưng không đủ, vì theo vùng có chim rất già nhưng chân vẫn đỏ son. Người chơi kỹ lại lấy tiêu chí chim già mà chân vẫn đỏ son để chọn.
-  Chim có móng trắng, được cho là chim hay.

4-  Hình dạng lông cách chim: 

-  Có hai loại chính:
+ Loại hình tròn (quy me?):  chim nuôi mau nổi, không bền chim
+Loại hình nhọn đầu (quy tràng rên?):  chim nuôi lâu nổi, những lại bền chim.

5-  Đặc điểm của chim theo vùng:

-  Thường người chơi (phía Bắc) chọn chim vùng:  Phú Thọ, Thái Nguyên, Hà Nam Ninh (cũ). Chim ở miền Trung thường có mép cánh trắng, không phải không có chim có giọng gáy hay nhưng thật xuất sắc thường rất hiếm và chim thường không đẹp,lại nhỏ con hơn chim các vùng phía Bắc.

6.   Cu thuộc vào loại tốt nhất ... phải có những điểm đặc biệt sau:

-  Nhứt Huỳnh kiên:  Tức là chim có cườm màu vàng. Cườm này phải xuống tận vai, nhưng không đóng ở trên lưng.Loại này hiếm khi gặp được.

-  Nhì Liên giáp:  Tức là hình dáng của chim giống như một cái bắp chuối, hai đầu nhỏ, giữa phình ra, trông rắn chắc, gọn chặt.

-  Tam Quá khoé:  Có cái chỉ màu đen chạy dưới khoé mắt, dài quá khoé mắt một chút mới tốt.

-  Tứ Chân khô:  Có nghĩa là chân chim phải vuông cạnh, và khô. Vảy đóng hai hàng trơn, đóng chặt, nổi mốc lên.

-  Ngủ Liên hoàn:  Cườm phải đóng giáp vòng hết cổ mới thật tốt. Thường thì chim chỉ có cườm đóng ở phần trên cổ mà thôi, phần ức không có cườm.

-  Lục Cườm rựng:  tức là có cườm lót. Chim mà có cườm rựng là chim có gù hậu, tức là gáy dai dẳng.

Ngoài ra, cũng còn có những chi tiết quan trọng sau đây cũng phải lưu ý tới:

-  Chim Cu mà đuôi vót, tức là ở bắp đuôi thì lớn, chót đuôi thì nhỏ lại, mới là con chim tốt và khôn.

-  Chim có gián cánh, tức là có lông trắng ở trên một cánh hay cả hai cánh. Đó là chim tốt nên chọn nuôi.

-  Chim có móng trắng gọi là bạch đề:  chị cần có một móng trắng hay nhiều móng trắng, là chim quí hiếm.

-  Chim có mỏ đỏ, là chim sát thủ, tức là chim rất dữ, cọn làm mồi thì chỉ toàn gặp may.

Ngoài ra, ta phải chọn chim có đầu nhỏ, có mỏ cong, có hình bầu, có cổ lãi(cổ cao), có chân thấp, đuôi nhọn, có cánh phủ mình hay cánh chéo, lông phủ đầu gối..."

Còn về giọng gáy của chim Cu thì tác giả VIỆT CHƯƠNG viết:

"...chim Cu có cả thảy 5 giọng là giọng Trơn, giọng Một, giọng Hai, giọng Ba, và giọng Cà lăm.
-  Giọng Trơn:  Cúc cu cu ( mỗi lần gáy chỉ thốt ra ba tiếng đơn giản, cụt ngủn).
-  Giọng Một:  Cúc cu cu...cu ( có thêm một tiếng cu hậu ở dằng sau, nghe hay hơn).
-  Giọng Hai:  Cúc cu cu... cu cu ( có thêm hai tiếng cu hậu ở đằng sau, nghe càng hay hơn).
-  Giọng Ba:  Cúc cu cu... cu cu cu ( có ba tiếng cu hậu ở đằng sau, nghe càng hay hơn nữa. Ở đâu mà có con cu rừng nào hót hay như thế này thì dù có xa xôi cách mấy, người gác Cu cũng mò đến bắt cho bằng được, vì đây là chim quí khó tìm).

-  Giọng Cà lăm:  Con chim này gáy giọng khi thế này lúc lại thế khác, tiếng nọ xọ tiếng kia, nghe không ra làm sao cả...chỉ có đem thịt mà thôi.
Nghe giọng chim Cu gáy xong, ta còn phải xem cái âm của nó hay dở ra sao nữa. Đây là một việc cực kỳ khó khăn mà chỉ những người lão luyện trong nghề mới phân tích được kỹ càng, dù là tai họ chỉ mới nghe phớt qua.Còn người mới vào nghề thì chắc chắn không tài nào hiểu nổi.
Giọng chim Cu gáy có bốn loại âm chính:  Âm thổ, âm đồng, âm son và âm kim.

-  Âm Thổ:  Chim gáy có âm thổ thì giọng trầm. Loại chim này được đánh giá là loại chm khôn nhất. Trong âm thổ còn có bốn âm sau đây:
1/Thổ đồng:  âm trầm ngân vang như tiếng chiêng cồng.
2/Thổ bầu:  âm trầm mà ồm to lên.
3/Thổ sấm:  âm trầm mà rền như tiếng sấm.
4/Thổ dế:  âm trầm mà rỉ rả nỉ non như tiếng dế gáy.

-  Âm Đồng:  Chim gáy có âm đồng thì tiếng ngân vang. Ân đồng cũng có nhiều loại như sau:
1/Đồng pha thổ(âm ngân vang nhưng lại trầm trầm).
2/Đồng pha son(âm càng lúc càng ngân vang)
3/Đồng pha kim(âm càng lúc càng nhỏ, nhưng vẫn vang xa).

- Âm Son:  Chim gáy có âm son, có người gọi là âm chuông, vì giọng chim ngân vang như tiếng chuông rền, nghe có vẻ hùng tráng, oai vệ. Âm son cũng có nhiều loại như:
1/Son pha đồng(âm to mà rền vang như tiếng sấm).
2/Son pha kim âm khởi đầu rền vang như tiếng chuông ngân, nhưng sau cứ nhỏ dần...).

-  Âm Kim:  Chim gáy có âm kim thì tiếng nhỏ và vang xa. Trong âm kim cũng có nhiều loại như:
1/Kim pha son
2/Kim pha thổ
3/Kim pha đồng

Chim cu gáy có hai giọng gáy chính đó là THỔ và KIM


*Cách phân biệt về dáng (dùng để chọn chim bổi mộc)

-  giọng thổ là những con ngực nở, bầu hơi ở cổ to. Cườm dầy, nhỏ, đều, nhiều cườm đen. cánh mũi(khe hỏe của lỗ mũi) khít .Hai vai rộng

- giọng kim là những con ngực lép vai hẹp, mình mỏng. Cườm thưa, to hạt nhiều hạt mầu trắng. Cánh mũi hở, bầu hơi nhỏ

*Nghe

-  giọng thổ là giọng ấm, trầm và được chia thành thổ đồng, thổ ồm(thổ bầu), thổ gầm, thổ dền, thổ mềm(thổ bùn), thổ pha.

+ thổ đồng âm ngân vang, có độ rung phản hồi(cực hiếm)

+ thổ ồm(thổ bầu)giọng ấm, ồm, chậm, âm tiết đều đều"cục cù cùcụ cù cù"

+ thổ gầm giọng trầm, to tiếng thứ nhất trầm, nặng tiếng thứ hai cao, to hơn tiếng thứ nhất và thứ ba"cục cú cùcục cú cù"

+ thổ dền tiếng ấm chậm,  kéo dài"cục cúc cù uuucục cúc cù uuu"

+ thổ mềm tiếng ấm âm tiết đều đều không có điểm nhấn"cục cù cùcục cù cù"

+ thổ pha là giọng pha giữa thổ và kim nhưng giọng vẫn ấm hoạc pha giữa giọng thổ nọ với giọng thổ kia(ồm với mềm, mềm với dền...)

-  Giọng kim là giọng trong, cao, vang xa.

+ kim còi là tiếng trong, nhỏ, gắt và mau"cọc cóc cau, cọc cóc cau"

+ kim đồng tiếng trong, và có độ ngân, rung phản hồi.

+ kim pha là giọng trong hơn và vang hơn giọng thổ

III/ LỒNG VÀ PHỤ KIỆN.

1, Lồng và phụ kiện nuôi cu gáy.
2, Lồng và phụ kiện đánh bẫy cu gáy.
a, Lồng đôi: Lồng tròn hay lồng hột xoài được ngăn làm đôi, để có thể cùng lúc co thể mang hai mồi ra rừng tác chiến. Thông thường, lồng đôi được dùng trong những mó cần hai mồi như đánh dất, hay đờn cò (gáo) đóng...vì những món này thường cần hai mồi một lúc: một đánh, một bẹo.
 
 
[img]http://i720.photobucket.com/albums/ww203/bigbirdhn/Picture/CHIM%20CO/Tu%20dien%20Cu%20gay/39.jpg[/img]

b, Dò đất: Những bẫy nhỏ theo kiểu thắt chân, được cắm ngang hướng di chuyển của bổi khi đánh. Dò thông thường được làm theo hai mẫu:
--- Chân đồng (hay nhôm) + thân cáp inox + dây thắt chỉ dù + khuyết (khoen) đồng hay cước...
--- Chân đồng (hay nhôm) + thân cước + như trên

 
[img]http://i720.photobucket.com/albums/ww203/bigbirdhn/Picture/CHIM%20CO/Tu%20dien%20Cu%20gay/40.jpg[/img]

c, Đờn cò (lụp gáo): Là loại lụp có hình dáng giống như đờn cò, hay gáo múc nước vùng miền tây nam bộ. Đờn có có nhiều loại tương tự về nguyên lý vận hành:
--- ĐC đóng: Dùng đóng vào gốc cây, từ sát mặt đất cho đến hết tầm với.
--- ĐC gác (sào, treo...): Có thêm sào có thể tháo ráp với lụp. Khi đánh sẽ treo hoặc gác lên cành trên cao.
Ngoài ra phần lụp để chứa mồi có thể trên hoặc dưới thân chính. Cần bật, bath đóng có thể đặt phía lụp hay đầu thân chính.

thuyet-hoctromechim
[img]http://i720.photobucket.com/albums/ww203/bigbirdhn/Picture/CHIM%20CO/Tu%20dien%20Cu%20gay/41.jpg[/img]

d, Lụp sân trên: là một loại lụp bẫy phổ biến của miền ngoài, Lụp thường được làm từ mây tre. Sân, cánh sập và cầu tử được bố trí phía trên lụp.

 
mayrau-namnhi
[img]http://i720.photobucket.com/albums/ww203/bigbirdhn/Picture/CHIM%20CO/Tu%20dien%20Cu%20gay/42.jpg[/img]

e, Lụp thượng (lụp lếch, lụp chạy...): Lụp có sân, cầu tử, và cánh sập được bố trí phía trước, khi đánh dùng sào gác lụp lên cành ngang. Điều đặc biệt của lụp thượng là cầu tử được đặt dọc theo cành thế, chim tấn theo cành thế, từ từ tiến sát lụp, khi đã lên cầu tử và bước tiếp qua khớp cầu sẽ kích hoạt cánh sập.

 
 trongnghia-trungsgtvt-cudat
[img]http://i720.photobucket.com/albums/ww203/bigbirdhn/Picture/CHIM%20CO/Tu%20dien%20Cu%20gay/43.jpg[/img]

f, Lụp treo: Một loại lụp nặng tính miền trung và đông nam bộ. Lụp treo bố trí sân, cầu tử, cánh sập phía trước tương tự như lụp thượng. Nhưng khi đánh thì không gác mà treo.

 
 
[img]http://i720.photobucket.com/albums/ww203/bigbirdhn/Picture/CHIM%20CO/Tu%20dien%20Cu%20gay/44.jpg[/img]

Lụp thái: một kiểu đáng để nghiên cứu.

 
[img]http://i720.photobucket.com/albums/ww203/bigbirdhn/Picture/CHIM%20CO/Tu%20dien%20Cu%20gay/45.jpg[/img]

Kèm : tức là thúc + gù
Nếu :
- Thúc 1 câu gù 1 tiếng thì là kèm mắc me.
- Thúc 1 câu gù 2 tiếng là kèm đôi, thúc 1 câu gù 3 tiếng là kèm ba
- Thúc 1 câu gù gù 1 sạc ( nhiều tiếng ) là kèm dây hay kèm bo.
- Thúc nhiều câu lâu lâu mới gù 1 sạc thì là kèm dặm.
Còn
- Dặm ( miền nam ) = lèo ( miền bắc ) ( thì cũng có nhiều kiểu phải ko các bác có con dặm ít tức lèo ít có con dặm nhiều tức nhiều lèo )
- Thúc lợi = chu
- Vấp : thì rõ rồi nhỉ
- Gù chồng đấu = gù là lăm ( một số địa phương )

HÌNH DÁNG:

Cườm vuông: Hạt cườm vuông vức.
Cườm tròn: Hạt cườm có hình dáng hơi tròn hay ovan...

MÀU SẮC:
Cườm lửa (cườm vàng): Hạt cườm thay vì trắng thì có màu nâu vàng, sắc lửa...

 
[img]http://i720.photobucket.com/albums/ww203/bigbirdhn/Picture/CHIM%20CO/Tu%20dien%20Cu%20gay/22.jpg[/img]

Cườm rựng: Cườm đóng ở chân khổ cườm, có màu hồng sẫm.
Nhất HUỲNH KIÊNG, nhì liên giáp, tam quá khóe, tứ chân khô, ngủ LIÊN HOÀNG (hoành), lục CƯỜM RỰNG. --->Bộ cườm được đánh giá cao như thế nào trong thú chơi cu gáy.

II/ CÁC BỘ PHẬN CƠ TRÊN CƠ THỂ.
1, Đầu.
2, Đuôi.
3, Cổ - Cườm.
4, Quy.
Lông quy (Lông chằm...): Mảng lông xếp thành từng lớp từ nhỏ đến lớn, bao phủ ngoài cánh.

 
[img]http://i720.photobucket.com/albums/ww203/bigbirdhn/Picture/CHIM%20CO/Tu%20dien%20Cu%20gay/23.jpg[/img]

Chấm bí (Điểm quy...):Là những chấm nhỏ màu sậm hơn thân lông quy, hình mủi mát. Mổi chú cu gáy có thể có chấm bí đậm - nhạt khác nhau.

 
[img]http://i720.photobucket.com/albums/ww203/bigbirdhn/Picture/CHIM%20CO/Tu%20dien%20Cu%20gay/24.jpg[/img]

Một điểm d0ộc đáo dễ phân biệt cu gáy phương Bắc (kể cả nam Trung quốc) với cu gáy phía Nam (cả Malaysia...) là: Phương Bắc có bộ quy không chấm bí hoặc chấm bí rất nhạc.

 
[img]http://i720.photobucket.com/albums/ww203/bigbirdhn/Picture/CHIM%20CO/Tu%20dien%20Cu%20gay/25.jpg[/img]

Quy tròn (Quy bầu...): Lông quy trông mập mạp, chóp ngọn no tròn. Quy bầu thường đi với điểm bí: Tức là chấm bí lớn và màu sắc đậm (Giống hạt bí ????????????).

 
 Kiwi-iwiK
[img]http://i720.photobucket.com/albums/ww203/bigbirdhn/Picture/CHIM%20CO/Tu%20dien%20Cu%20gay/26.jpg[/img]

Quy liễu: lông quy có hình dáng thon dài, phần ngọn có chóp nhỏ hơn quy bầu. Quy liễu thường đi với chấm kim: Tức là chấm bí nhỏ, màu nhạt.

 
[img]http://i720.photobucket.com/albums/ww203/bigbirdhn/Picture/CHIM%20CO/Tu%20dien%20Cu%20gay/27.jpg[/img]

Quy chẻ: Phần ngọn lông quy chẻ đều làm đôi. Một chú cu gáy có thể rất nhiều quy chẻ, thông thường thì không có hay rất ít. Hãy nhìn kỹ lại chú chim của bác Kiwi-iwiK. Quy chẻ đấy.

 

[img]http://i720.photobucket.com/albums/ww203/bigbirdhn/Picture/CHIM%20CO/Tu%20dien%20Cu%20gay/28.jpg[/img]

2, Phao, đuôi.

---PHAO: Chỏm lông màu sáng nằm ở phía dưới bụng, kéo từ trên ghim xuống giáp đuôi.

 
Để xem hình ảnh nguyên gốc hãy nhấn vào hình.
 
[img]http://i720.photobucket.com/albums/ww203/bigbirdhn/Picture/CHIM%20CO/Tu%20dien%20Cu%20gay/9.jpg[/img]

Phao có màu sắc khác nhau, thông thường được chia làm bốn màu sau: xám, hồng, phèn (hơi vàng) và trắng.
Ví dụ: Phao xám:

 
Để xem hình ảnh nguyên gốc hãy nhấn vào hình.
 
[img]http://i720.photobucket.com/albums/ww203/bigbirdhn/Picture/CHIM%20CO/Tu%20dien%20Cu%20gay/10.jpg[/img]

---ĐUÔI.
Đuôi vót: Lông đuôi xếp lại gọn gàng, phần chóp đuôi gom nhỏ.

 
Để xem hình ảnh nguyên gốc hãy nhấn vào hình.
 
[img]http://i720.photobucket.com/albums/ww203/bigbirdhn/Picture/CHIM%20CO/Tu%20dien%20Cu%20gay/11.jpg[/img]

Đuôi thường thí phần chóp đuôi không vót mà hơi xoè ra:

 
Để xem hình ảnh nguyên gốc hãy nhấn vào hình.
 
[img]http://i720.photobucket.com/albums/ww203/bigbirdhn/Picture/CHIM%20CO/Tu%20dien%20Cu%20gay/12.jpg[/img]

Em quá tâm huyết với topic này, rất chi tiết về Cu gáy cho mọi người học hỏi do bác Cafenong post lên để mọi người tham khảo với những hình ảnh minh họa rất sinh động. Vì "n" lý do mà topic này trên diễn đàn nơi nó sinh ra đã mất đi, tâm huyết với bài này nên em vẫn lưu trữ trên máy tính và up lại nhưng rồi cũng ko giữ đc. Em cũng đã gửi lại file dữ liệu bài này cho bác chủ cũ để bác lưu giữ bài quý báu này.

Giờ em xin phép bác Cafenong up lại để ACE tham khảo, bổ xung kiến thức về Cu gáy hơn nữa. Sau đây em up lại nguyên văn bởi người tạo ra nó:

Cafenong xin mạo muội mở topic này nhằm chia sẽ những hiểu biết ít ỏi của mình, và hy vọng sẽ nhận được nhiều hơn những kiến thức trong niềm đam mê Cu gáy từ ae mọi miền. Với mong muốn: đây sẽ là nơi những người giàu kinh nghiệm đóng góp để ae mới tập chơi, hay ít có cơ hội thực tiễn có thể dễ dàng hơn trong việc cảm nhận thú chơi Cu gáy. Ngoài ra cũng rất mong ae mọi miền cùng tham gia cắt nghĩa các "thuật ngữ" của mổi vùng miền, đặc biệt là địa phương mình để mọi người trao đổi và hiểu thêm.

Theo Cafe thì có rất nhiều cách gọi khác nhau ở mổi vùng miền. Và mổi cách gọi có cái hay, cái độc đáo riêng. Hơn nữa cách gọi riêng còn gắng liền với tập quán hay văn hóa của từng địa phương. Chính vậy, sự phong phú về "thuật ngữ" sẽ thêm phần thi vị cho thú chơi này. Chúng ta không cần phải tìm ra và thống nhất một cách gọi chung cho mọi người, mọi miền. Đơn giản, không thể yêu cầu người miền Bắc "dạ" thay "vâng", hoặc ép ae miền Nam "vâng" khỏi "dạ".

Cafe mong muốn xây dựng topic này chậm rãi, thứ tự theo các phần chính:
--- Tổng quang: giới thiệu tổng quang.
--- Hình thể: Giải thích các thuật ngữ về hình thể.
--- Phụ kiện: Cách gọi và chức năng các phụ kiện.
--- Âm giọng: Phân tích về âm giọng.
--- Nước chơi: Giải thích các thuật ngữ về bài bản, cách chơi của một chú Cu gáy.
--- Khác: Những thuật ngữ trong quá trình nuôi, những thuật ngữ trong thú mồi
--- vv và vv...
Rất mong sự ủng hộ của các ae.

I/ TỔNG QUAN.
Tên gọi: Cu gáy, Cu cườm, Cu đất.
Tên Latin: Streptopelia Chinensis Tigrina.
Họ: Bồ câu Columbidae.
Bộ: Bồ câu Columbifornes.
 



Chim trưởng thành:

Đầu, gáy và mặt bụng nâu nhạt hơi tím hồng, đỉnh và hai bên đầu phớt xám, cằm và họng có khi trắng nhạt, đùi, bụng và dưới đuôi màu hơi nhạt hơn. Lông hai bên phần dưới cổ và lưng trên đen có điểm tròn trắng ở mút tạo thành một nửa vòng hở về phía trước cổ. Mặt lưng nâu, các lông có viền hung nhạt rất hẹp.

Lông bao cánh nhỏ và nhỡ phía trong nâu nhạt với thân lông đen nhạt, các lông phía ngoài xám tro. Lông cánh nâu đen có viền xám rất hẹp ởmút và mép ngoài. Lông đuôi giữa nâu thẫm, các lông hai bên chuyển dần thành đen với phần mút lông trắng.

Mắt nâu đỏ hay nâu với vòng đỏ ở trong. Mép mí mắt đỏ. Mỏ đen. Chân đỏ xám.

Kích thước:

Đực: cánh: 140 - 166, đuôi: 140 - 170; giò: 25 - 30; mỏ: 12 - 20mm. Cái: cánh: 140 - 160; đuôi: 135 - 170; giò: 21 - 31; mỏ 14 - 21mm..

Phân bố:

Cu gáy phân bố ở Nam Trung Quốc, Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan, Miến Điện, Mã Lai và Xumatra.
Việt Nam: loài này có ở khắp các vùng, không cách xa những chỗ có trồng trọt.

Hôm nay 31/3/2011 em mồi thổ của em lại mới thu phục đc 1 em mã phấn, phao xám, to dài như con bồ câu khiếp quá. Em nó đã đc tặng luôn cho một người anh chơi thân đáng kính, một người Thầy của em trong việc chinh phục những loại chim lạ.

Lúc về nhà ông anh bắt ra để cắt lông cho vào lồng mới thấy rõ sự to dài của nó, chân cũng to, mốc trắng. Con này chim già quá các bác ạ. Mời các bác xem qua hình ảnh của em nó nhé.

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0972.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0973.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0974.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0975.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0976.jpg[/img]

Con mồi Thổ bắt em này, mải ra hạ lồng để gỡ rồi đi kiểm tra mấy cái bẫy chim Oanh, lúc quay lại thì bị mất mất con mồi Mã sẻ, có 1 cái lông qui trắng của em. Mất cả chim lẫn lồng bẫy của Ông Giàng mới đau. Thế là cặp mồi chủ chốt mà em phải đi mua từ chim nổi rồi nhưng bị suy chim, tập bao lâu mới lên đc mồi giờ chỉ còn mỗi 1 con. Buồn quá các bác ạ :crying::crying::crying::crying:

Chỉ còn lại đc vài hình ảnh của em nó lúc bắt đc con bổi tơ thôi.

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0917.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0918.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0919.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0920.jpg[/img]

Giờ em xin nhờ các bác Cu thủ ở Hà Nội và các bác chơi gáy ở HN nếu có thông tin gì về em nó thì báo cho em để em đi xin chuộc lại với nhé bởi vì tuy nó ko sát bổi nhưng là kỷ niệm đầu tay chơi Cu mồi của em Hơn nữa sức khỏe của nó rất kém, từ hồi em nuôi nó thì ko dưới 10 lần nó ốm xù lông nằm bệt dưới đáy lồng tưởng ra đi, em phải chăm nó hơn chăm con để cứu nó. Giờ về tay người khác mà ko biết cách chăm nó lúc nó ốm thì chắc chắn là em nó đi gặp các cụ ngay :crying::crying::crying:

20/11/2010 sau 3 ngày đi bẫy gáy cuối cùng e cũng bắt đc chú Bổi thứ 3 là 1 chú chim tơ nhưng rất gấu.

Ngày hôm kia chim về gù với mồi Thổ thì 1 đàn khoảng 5 con bay tới thế là nó đuổi đánh bọn kia bay toán loạn đi hết, lần thứ 2 thì cũng đang gù đấu với mồi thì 1 lố kia lại bay về chung cây sau đó 1 con bay đi làm cả lũ bay đi mất. Mùa này chim ghép đàn, bị mấy con phá đám hỏng hết cả cơm cháo bực kinh

Ngày hôm qua thì cú buổi hôm trc bị phá đám, trời gió to, lạnh nhưng vẫn cố mang chim đi bẫy. Chim về cây, tới gần lồng con Mồi Thổ nhưng chả thấy gù gẩm gì cả, sau 1 lúc thì nhảy bụp vào lồng. Ông anh họ nhìn thấy kêu nhảy dính rồi em ơi làm thằng e chạy ra để gỡ thì thấy 1 lố gáy bay ở cây đó ra, có chút nghi ngờ đi chầm chậm ra để ngó xem ntn thì thấy ông tướng đậu ở đầu bàn nhảy chứ chưa nhảy vào cầu tử nên bay đi mất. Tiếc ngẩn người vì nếu đợi thêm 1 lúc nữa để nó dẫm hẳn lên cầu tử thì mới sập, thấy nó giãy hẳn trong lưới phành phạch ra thì mới chạy ra sẽ chắc cú hơn. Báo hại 1 hôm ngồi rét run người.

Ngày hôm nay thì thấy trời lặng gió, quyết tâm đi 1 lần nữa thì mãi chả có con nào xuống gần lồng để đấu cả, toàn đậu cây xung quanh rồi biến mất tích. Ngồi chán quá vác sào ra để hạ lồng đi về thì thấy có tiếng gáy ở ngoài nên quay lại ngồi nán thêm 1 lúc nữa. Thấy con Mồi đốm qui trắng gáy gọi rồi làm 1 tràng gù dài thì thấy e nó bay về cửa lồng, mồi lại làm 1 tràng gù nữa thì thấy nhảy luôn. Rút kinh nghiệm từ ngày hôm trước nên e cứ để kệ nó tới 15 phút, thấy giãy khoảng 10 lần đến khi e xác định đc là chim Bổi giãy chứ ko phải là Mồi giãy vì ngồi cách lồng mồi quá xa, mắt lại còn cao ba nhá nữa thì e mới ra gỡ, báo hại cho e nó giãy trong lưới lâu nên phần nách hơi bị trầy.

Ra thấy là chim tơ nên thất vọng kinh nhưng mà cũng phải khen con Bổi này còn tơ mà dám nhảy lồng con Mồi gù đấu ác nhất của e. Con mồi này Lèo ra rất mau, cứ kè bất kỳ con bổi nào vào là nó gù như điên dại, giờ mới bắt đc chú bổi đầu tiên. Thế là 2 trong 3 con gáy e cất công mò lên tận Phú Thọ để bắt về tập làm mồi thì 2 con đã lập chiến công.
Được cái ông anh bị thằng e đầu độc vào chơi cu Mồi nên lúc bẫy đc gọi cho ông anh hỏi có thích nuôi bổi tơ ko để còn cho cậu em họ thì ông anh xin luôn  Tối nay ông anh đi làm về qua tặng ông ý luôn e Bổi tơ và chú chim Hoét hôm trước bẫy đc làm 1 mớ về nuôi cho đã

Ông anh đc cái có tay nuôi, 2 con bổi đầu tiên e bẫy đc từ tháng 6 mà tới tháng 10 là mới đc 4 tháng. Vừa rồi e hỏi tình hình ntn, ông anh kêu chớm nổi gù gáy ác lắm rồi. E lại gửi về con Bổi thứ 2 nhờ ông ý nuôi hộ đến giờ thì ông ý kêu con của mày gáy gù dã man, có cả Chồng đấu làm con của a bị ốp ko dám gáy mấy nữa. Thế là đưa cho ông anh cái lồng bẫy gáy nữa bảo cho chim vào để đi tập làm mồi dần. Ông anh vác đi đc 1 hôm thì hỏng phéng nó mất cái phần bàn sập, đang phải nhờ hàn, ko biết có chữa đc ko. Ở ngoài này đi tìm mua đc cái lồng bẫy gáy đúng là khó thật các bác ạ.

Và đây là hình ảnh con bổi và chú mồi hôm nay của em.

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0892.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0893.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0894.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0897.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0898.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0901.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0906.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0911.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0912.jpg[/img]

Chú Mồi có 1 cái lông qui trắng, chân bị khèo này ra lèo rất mau mà gù nhiều

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0917.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0918.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0919.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/IMG_0920.jpg[/img]

2 con gáy non vừa mới ra ràng em mới tách ra hôm 17/5/2011 mời các bác xem :D

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/DSC05660.jpg[/img]

Con này nở từ quả trứng tròn, ra tổ đầu tiên. Lúc bắt ra tách lồng em xem chân thì thấy cả 2 chân đóng vảy Giao Long mà thích quá. Chim bố, mẹ chân ko có con nào vảy Giao Lòng mà đúc ra con đc như thế quả là may mắn. Hy vọng con này là chim Đực :D

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/DSC05662.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/DSC05664.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/DSC05665.jpg[/img]

Còn con này thì chắc sẽ là Mái ạ, 1 chân thì vảy đóng đc có 1 nửa nên ko gọi là Giao Long đc rồi :D

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/DSC05667.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/DSC05669.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/DSC05670.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/DSC05672.jpg[/img]

Đợt trc em ghép con Đực 2 chân Giao Long vào nhưng nó dữ chim quá, ghép vào bao lâu vẫn đánh con Mái nên phải tách ra. Đợt này em ghép con Chu Dây vào thì thấy có vẻ ổn hơn. Chim ko đánh Mái mà nuôi lồng quả Đào chưa nhìn thấy gù mà thả vào ghép thì gù dỗ mái ác mỗi tội ra lồng rộng nó giãy kinh quá ko biết có nên cơm cháo gì ko

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/DSC05675.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/DSC05678.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/DSC05683.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/DSC05684.jpg[/img]

Cặp Gáy Pháp lại làm nhiệm vụ ấp Phu tiếp. Đợt rồi em vẫn phải lấy con Thổ có Chu đơn gốc Phú thọ cũ ghép vào nhưng vẫn tiếp diễn hiện tượng mái ấp vài hôm là cu cậu lại đuổi đánh ko cho ấp nữa mới bực thành ra lại phải nhờ Vú em. Đk mà làm đc chuồng ghép đẻ như của bác Thanhchim thì tốt quá, chim vừa dễ đẻ, ấp mà cũng dễ ghép hơn.

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/DSC05685.jpg[/img]

[IMG]http://i828.photobucket.com/albums/zz206/Kinh3d/CHIM%20CO/DSC05686.jpg[/img]

@@@: em cập nhật lại bài này với mục đích đóng góp để anh chị em tham khảo thêm. 2 clips quay gáy đẻ mà thả ra nhà bác Liêm-Hà Nam hiện giờ em vẫn đang tìm lại trong đống dữ liệu của em. Nếu thấy sẽ up lại lên để các bác tham khảo sau nhé.